LEKSIKON ISLAMA

-Abas ibn Abdul Mutalib ; (arap.) amidža Muhammeda a.s. kojeg je Poslanik a.s. jako cijenio. Preselio je u Medini 32 godine nakon hidžre


-Abasidi ; (arap.) Abasidije, dinastija koja je od 750-te do 1958-e godine bila na čelu hilafeta.


-Abd ; (arap.) rob (muški rod)


-Abdest ; (perz.) ritualno pranje izloženih dijelova tijela, ruku, lica, stopala itd. A u cilju vršenja molitve (namaza)


-Abdu-d-Dar ; (arap.) kurejšijsko pleme


-Abdu-r-Rahman ibn Auf ; (arap.) ashab (drug) Muhameda a.s. koji je dolazio iz kurejšijske porodice Zuhra. Jedan je od prvih koji su primili islam a obradovan je i viješću o sigurnom ulasku u dženet. Nakon ubistva Omera ibn Hattaba, jedan je od šestorice nominovanih za halifu. Preselio je na ahiret 32. godine nakon hidžre.


-Abdu-r-Rahman ibn Azhar ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je imao nadimak Ebu Džubeir. Učesnik je bitke na Hunejnu. Preselio je u vojnom sukobu nadomak Medine 63 godine nakon hidžre.


-Abdu-r-Rahman ibn Ebu Bekr ; (arap.) sin od Muhammedovog a.s. druga Ebu Bekra, brat Muhammedove a.s. supruge Aiše. Prisustvovao je skalapanju Hudejbijskog ugovora kao i vojnom pohodu na Siriju. Preselio je 53 godine nakon hidžre


-Abdu-r-Rahman ibn Samurah ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. čiji je nadimak bio Ebu Said. Islam je prihvatio pri oslobađanju Meke a i sam je učestvovao u vojnim pohodima muslimanske vojske kada je ista oslobađala Kabul i Horasan. Preselio je u Basri 50 godina nakon hidžre


-Abdullah ibn Abas ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je zbog svog poznavanja islama i historije bio izuzetno cijenjen među savremenicima. Rođen je u Meki a od Poslanika a.s. je prenio mnogo hadisa. Pred kraj je života izgubio vid a preselio je u Taifu, 68 godina nakon hidžre


-Abdullah ibn Amr ibn As ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je težio izrazito skromnom životu. Islam je primio prije svog oca Amra ibn Asa a imao je naviku da u bitkama koristi dvije sablje istovremeno. Muavija ga je jedno vrijeme imenovao namjesnikom Kufe a preselio je u Egiptu 65 godina nakon hidžre


-Abdullah ibn Amr ibn Haram ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji se kao predstavnik svoje zajednice učestvovao na sastanku s Poslanikom a.s. u Akabi. Preselio je tokom bitke na Uhudu tri godine nakon hidžre. Prenosi se da su njegovo mrtvo tijelo meleci (anđeli) prekrivali svojim krilima


-Abdullah ibn Džafer ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. čiji je nadimak bio Ebu Džafer. On je bio prvo dijete rođeno u zajednici izbjeglih muslimana u Abisiniji. U Medinu je doselio zajedno sa svojim ocem a javnosti je poznat i kao prenosilac mnogih hadisa


-Abdullah ibn Džaš ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je pripadao plemenu Benu Asad. Preselio je tri godine nakon hidžre u pohodu na Uhud


-Abdullah ibn Ebu Aufa ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. čiji je nadimak bio Ebu Muavija. Učestvovao je u sklapanju Hudejbijskog ugovora a živio je u Medini do smrti Poslanika a.s. kada odlazi za Kufu. Tu je i preselio na ahiret


-Abdullah ibn Huzejfe el Sahmi ; (arap.) jedan od prvih ljudi koji su primili islam. Emigrirao je u Abisiniju a potom u Medinu. Sudjelovao je u vojnom pohodu na Siriju a jedno je vrijeme proveo u zarobljeništvu kod Bizantinaca. Preselio je u Egiptu, 28 godina nakon hidžre za vrijeme hilafeta Osmana ibn Afana.


-Abdullah ibn Mesud ibn Gafil ; (arap.) jedan od prvih osoba koje su primile islam i jedan od desetorice ashaba (drugova) Muhammeda a.s. kojima je obećan dženet. Bio je vrlo učen a nije mu nedostajalo ni hrabrosti jer je učestvovao u svim bitkama kojima je prisustvovao i Poslanik a.s. Nakon Muhammedove a.s. smrti, administrirao je fnansije Kufe a na ahiret je preselio u Medini 32 godine nakon hidžre, tokom hilafeta Osmana ibn Afana


-Abdullah ibn Mughafal ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. kojeg je Omer ibn Hattab poslao među neprosvijećene da im objašnjava osnove islamskog učenja. Preselio je u Basri 57 godina nakon hidžre


-Abdullah ibn Muhammed ; (arap.) sin Muhammeda a.s. i Hatidže. Na ahiret je preselio kao dijete


-Abdullah ibn Omer ibn Hattab ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je islam primio prije punoljetstva. Emigrirao je iz Meke za Medinu zajedno sa svojim ocem Omerom ibn Hattabom i u svoje je vrijeme smatran jednim od najučenijih muslimana. Učestvovao je u oslobađanju Meke i Egipta a preselio je u Meki 73 godine nakon hidžre


-Abdullah ibn Osman ; (arap.) sin Poslanikove a.s. kćerke Rukaje i Osmana ibn Afana; unuk Poslanika a.s.


-Abdullah ibn Ravahah ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je pripadao ensarijskom plemenu Hazredž. Prisustvovao je sastanku Medinlija sa Poslanikom a.s. u mjestu Akaba a kao borac je učestvovao u svim bitkama kojima je komandovao Resulullah a.s. Abdullah je preselio na ahiret 8 godina nakon hidžre tokom bitke pod imenom ‘Muta’.


-Abdullah ibn Salam ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je u Medini odgajan kao Jevrej a islam je primio nakon Poslanikove a.s. selidbe iz Meke u Medinu. Učestvovao je u oslobađanju Jerusalima a na ahiret je preselio u Medini 43 godine nakon hidžre


-Abdullah ibn Umm Maktum ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. iz plemena Kurejšija. Jedan od prvih muslimana koji su se prije Poslanika a.s. naselili u Medini. Preselio je 14 godina nakon hidžre u sukobu na Kadisiji držeći bajrak islama


-Abdullah ibn Zamah ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s koji je živio u Medini, od Poslanika a.s. prenio mnogo hadisa a u istom gradu i preselio 35 godina nakon hidžre


-Abdullah ibn Zejd ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. s nadimkom Ebu Muhammed. Živio je u Medini i on je ashab koji je u snu čuo ezan u doba kada ezan još uvijek nije bio praksa muslimana. Preselio je 32 godine poslije hidžre


-Abdullah ibn Zejd ibn Asim el Ensari ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je ubio lažnog poslanika Musejlemu. Od Poslanika a.s. je prenio 48 hadisa a preselio je tokom borbenih dejstava 63 godine poslije hidžre


-Abdullah ibn Zubejr ; (arap.) sin Zubejra ibn Avama i Esme, kćerke Ebu Bekra. Učsetvovao fje u brojnim vojnim pohodima muslimanske vojske u a sukobu Aiše i Alija ibn Taliba podržao je Aišu. Poslije smrti Jezida ibn Muavije, Abdullah ibn Zubejr se proglašava halifom i za svoje sjedište uzima Medinu. Vladao je devet godina dok ga u Meki nije ubio Hadžadž el Takafi. To se desilo 73 godine nakon hidžre


-Abrogacija ; u svjetlu islama, abrogacija je dokidanje određenog propisa naknadno objavljenim propisom


-Abu Bakr ; (arap.) Ebu Bekr (otac Bekrov), najbolji prijatelj Muhameda a.s. i prvi vođa muslimana nakon Poslanikove a.s. smrti.


-Abu Hanifa ; (arap.) Ebu Hanifa (otac Hanifa), pravnik iz Iraka koji je rođen oko 700-e godine a po kojem je najrašireniji pravni pravac u okviru islamskog prava dobio pridjev 'hanefijski'.


-Ad ; Drevni narod koji je živio poslije poslanika Nuha a.s. . Bili su prosperitetni, ali skloni zlu i neposlušnosti Allahu dž.š.. Allah dž.š ih je stoga uništio puštajući na njih snažan i razarajući zapadni vjetar


-Adam (Adem) ; Prvi čovjek na zemlji i prvi božiji poslanik. Stvoren od zemlje a iz dženeta (raja) izveden (zajedno sa suprugom Havom) zbog neposlušnosti Stvoritelju.


-Adb ; (arap.) ime mača koji je pripadao Poslaniku a.s.


-Adet ; (arap.) navika, običaj


-Adi ibn Hatim ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je slovio za sposobnog daiju. Imao je nadimke Ebu Vehb i Ebu Tarif a bio je vođa Tai plemena. Imao je važnu ulogu u prvim sukobima s murtedima (odmetnicima od vjere) a učestvovao je i u pohodu na Irak. Na ahiret je preselio u Kufi, 68 godina nakon hidžre


-Adl ; (arap.) pravda


-Adil ; (arap.) muško ime, pravedan


-Aga ; (tur.) poglavar, vođa, zemljoposjednik


-Ahiret ; (arap.) svijet u kojem će nakon Sudnjeg Dana boraviti duše svih ljudi, muškaraca i žena (pogledati ‘Dunjaluk’)


-Ahkam ; pravilo. Prema islamskom zakonu, djelo može biti obavezno (vadžib), pohvaljeno (mustehab), dozvoljeno (mubah), pokuđeno (mekruh) i zabranjeno (haram). Svako od ovih pravila jeste ahkam.


-Ahmed ; Ime koje je Isa a.s. (Isus) upotrijebio najavljujući Muhameda a.s. U Kur'anu se kaže : "A kada Isa, sin Merjemin, reče: "O sinovi Israilovi, ja sam vam Allahov poslanik da vam potvrdim prije mene objavljeni Tevrat i da vam donesem radosnu vijest o poslaniku čije je ime Ahmed koji će poslije mene doći" - i kad im je on donio jasne dokaze, oni rekoše: "Ovo je prava vradžbina!" (61.6)


-Ahmed Gulam ; (arap.) Mirza Gulam Ahmed, Indijac koji je za vrijeme britanske kolonijalne uprave nad Indijom, propagirao niz heretičkih ideja, neke od njih su tvrdnja da je on utjelovljenje Ise a.s. (Isusa) i Mehdija.


-Ahmedije ; sekta koja je svojim slijedjenjem Ahmeda Gulama izašla van okvira islama.


-Ahzab ; (arap.) saveznici. Kur'anska sura broj 33 nosi naziv 'Ahzab'


-Aiša (Ajša) ; (arap.) žensko ime, Poslanikova a.s. žena, kčerka Ebu Bekr


-Ajet ; (arap.) znak, dokaz, objava, redak Kur'ana


-Ajetul Kursija ; (arap.) Ajet Prijestolja, nalazi se pod rednim brojem 255 u drugoj po redu Kur'anskoj suri Bekare (Krava)


-Ajša bint Ebi Bekr ; (arap.) supruga Muhammeda a.s. koju je Poslanik a.s. oženio dvije godine nakon hidžre. Ona je bila jedina djevica među njegovim suprugama i prenijela je veliki broj hadisa. Smatra se najučenijom ženom tog vremena. Na ahiret je preselila u Medini 58 godina nakon hidžre a ukopana je u mezarju Bakije.


-Akbar (Ekber) ; (arap.) najveći


-Akča ; (tur.) prva kovanica Osmanlijskog carstva


-Akida (akaid) ; (arap.) vjerovanje, učenje, dogma


-Akika ; (arap.) klanje jedne ili dvije ovce nakon rođenja djeteta.


-Akindžija ; (tur.) neredoviti konjanici u sastavu vojske Osmanlijskog hilafeta koji su djelovali gerilskom taktikom a bili plačeni onim što zarobe.


-Akl ; (arap.) um, razum, inteligencija


-Akra ibn Habis ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je primio islam tokom posjete delegacije njegovog plemena Poslaniku a.s. Pratio je Halida ibn Velida u bitkama a u borbi je i preselio 31 godinu nakon hidžre


-Ala ibn el Hadremi ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. kojeg je Poslanik a.s. postavio za namjesnika Bahreina gdje je predvodio pohode protiv otpadničkih grupacija. Njega se smatra prvim muslimanskim pomorskim zapovjednikom


-Ali ibn el As ; (arap.) sin najstarije Poslanikove kćerke Zejneb. Na ahiret je preselio još u djetinjstvu


-Ali ibn Talib ; (arap.) bio je rođak i zet Muhammedu a.s. a nakon smrti Osmana ibn Afana i halifa islamske države. Poznat po svojoj hrabrosti, učestvovao je u svim važnijim bitkama kao što su Bedr, Uhud, Hendek i Hunejn.


-Allah ; jedno od Božijih imena


-Alaj ; (tur.) gomila, velika množina


-Alhamijado ; (arap.) izvorno nastala u muslimanskoj Španiji, alhamijado književnost obuhvata sva djela napisana arapskim pismom ali na jezicima koji nisu arapski.


-Ali ; (arap.) muško ime, rođak i zet Muhameda a.s. Četvrti po redu halifa (vođa muslimana) nakon Poslanika a.s.


-Alim ; (arap.) učenjak, naučnik


-Ama ; (arap.) ropkinja


-Amanet ; pogledati 'Emanet'


-Amar ibn Jasir ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je među prvima primio islam. On i njegova su porodica pretrpili mnogo nepravde i nasilja od strane plemena Benu Mahzum a zbog svoje pripadnosti islamu. Otac mu je podlegao mučenju a majku mu je ubio Ebu Džehl. Emigrirao je za Abisiniju ali se vratio i doselio u Medinu. Pokazao je izuzetnu hrabrost u bitkama na Bedru i Hendeku a preselio je 37 godina nakon hidžre u bitki na Sifinu


-Amin ; uslišaj, (primi naše molitve)


-Amina ; (arap.) žensko ime, majka Muhameda a.s.


-Amir ibn Fuhaira ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. iz plemena Azd. Jedna od prvhi osoba koje su primile islam. Njegovo se ime spominje u knjigama koje opisuju velike bitke a preselio je u okršaju kod bunara Mauna.


-Amir ibn Rebiah ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je nakon ranog primanja islama emigrirao za Abisiniju a potom za Medinu. Učestvovao je u bitki na Bedru i svim bitkama koje su se desile nakon bitke na Bedru a u kojima je učestvovao i sam Poslanik a.s. Halifa Osman ibn Afan ga je postavio za namjesnika Medina kada je odlazio na hadž. Amir je preselio 35 godina nakon hidžre


-Amr ibn As ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je slovio za velikog vojskovođu, između ostalog i zbog uspješnog vojnog pohoda na Egipat. Preselio je u Kairu 43 godine nakon hidžre


-Amr ibn Džamuh ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je bio jedan od vođa Ensarija (pogledati ‘Ensarije’). Poslanik a.s. ga je imenovao vođom plemena Benu Seleme a preselio je 3 godine nakon hidžre u bitki na Uhudu


-Amr ibn Mad Jekrib ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je primio islam devete godine po hidžri. Nakon Poslanikovog a.s. preseljenja na ahiret, Amr postaje otpadnik od islama (murted) ali se nedugo potom kaje i vraća u okrilje islama. Učestvovao je u bitkama ‘Jermuk’ (gdje je izgubio vid na jedno oko) , ‘Kadisija’ a preselio je tokom bitke ‘Nihavand’ 21 godinu poslije hidžre


-Amr ibn Umeje ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s., poznat po svojoj hrabrosti. Islam je prihvatio tek nakon bitke na Uhudu a u samoj bitki je kao i u bitki na Bedru učestvovao u redovima mušrika (politeista). Od Poslanika a.s. je prenio 20 hadisa a preselio je za vrijeme vladavine Muavije ibn ebu Sufjana, 55 godina nakon hidžre.


-Anas ibn Malik ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je pripadao ensarijskom plemenu Hazredž. Opsluživao je Poslanika a.s. i učestvovao je u vojnim pohodima muslimanske vojske. Prenio je veliki broj hadisa a živio u Basri gdje je i preselio 93 godine nakon hidžre


-Andaluzija ; (arap.) Gazirat-al-Andalus; dio Iberijskog poluotoka koji je bio u okrilju islamske države. Današnja južna pokrajina Španije koja je nazvana 'Andaluzija' zauzima daleko manju površinu od Andaluzije kakvom je bila pod kontrolom muslimana.


-Ansar (Ensar) ; (arap.) pomoćnik, 'Ensarijama' se nazivaju žitelji Medine koji su prihvatili i pomagali Muhameda a.s. nakon njegova napuštanja Meke.


-Arabeska ; (arap.) geometrijska, biljkovita ili kaligrafska ornamentacija. Pošto je u islamu zabranjeno vizualno prikazivanje likova, kvaliteta arabeske kao umjetničkog medija naročito dolazi do izražaja


-Arabija ; područje arapskog poluostrva.


-Arap ; osoba čiji je maternji jezik arapski jezik; osoba s arapskog poluostrva


-Arapska Liga ; organizacija većine država Bliskog Istoka i sjevrene Afrike


-Arefat ; brdo nedaleko od Meke. Posjeta Arefatu je sastavni dio hadža.


-Asasini ; od arapske riječi 'hašašin' tj. onaj koji konzumira hašiš; označava pripadnika ekstremne šiitske sekte čije je djelovanje bilo izraženo tokom krstaških pohoda na zemlje islama. Atentatima su rješavali nesuglasice s neistomišljenicima a eliminisani su od strane Mameluka.


-Asker ; (tur.) vojnik, borac


-Asket ; onaj koji se potpuno odriče materijalne imovine s ciljem duhovnog razvoja


-Asr ; (arap.) dio dana. Poslijepodnevno vrijeme za namaz (molitvu). Ikindija.


-Ašura (Jevmu Ašura) ; deseti dan mjeseca Muharema. Postiti taj dan je sunnet (praksa Muhameda a.s.). Ibn Katade prenosi : 'Upitan je Poslanik sallallahu alejhi ve sellem o postu desetog dana u mjesecu Muharemu pa je rekao: "On je iskup (manjih grijeha) za proslu godinu".'


-Ataturk ; Mustafa Kemal Ataturk (1881-1938), nacionalistički vođa turskog naroda koji je sekularizirao tursko državno uređenje.


-Aulak ; (arap.) ime mača koji je pripadao Halidu ibn Velidu


-Avret ; (arap.) dio tijela kod žene ili muškarca koji se mora sakriti (osim pred onima pred kojima je dozvoljeno otkrivanje)


-Azab ; (arap.) muka, mučenje (tur.) neoženjen muškarac ili neudata žena


-Azhar ; džamija i škola u Kairu (Egipat)

B

-Badana ; (arap.) (množina: budn) kamila, krava ili vo, kojeg su hodočasnici Svetom hramu u Mekki pripremili za žrtvovanje


-Badhak ; (arap.) Vrsta alkoholnog pića koje se pripravlja od grožđa.


-Bahrein ; (arap.) otočni emirat u Perzijskom zaljevu. Više o Bahreinu pogledati u sekciji ‘Đerdan’


-Bajram ; muslimanski praznik; vidi Kurban Bajram, Ramazanski Bajram


-Baki (Bakije) ; (arap.) mezarje za stanovnike Medine na kojem je ukopano mnogo ashaba Muhameda a.s.


-Balam ; (arap.) vo, bik


-Bangladeš ; republika u južnoj Aziji. Jedna od država sa najvećim brojem muslimanskog stanovništva. Više o Bangladešu pogledati u sekciji ‘Đerdan’


-Batar ; (arap.) ime mača koji je pripadao Poslaniku a.s.


-Bara ibn Azib ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. koji je pripadao plemenu Hazredž. Učestvovao je u pohodu na Perziju a u prvim unutarmuslimanskim je sukobima podržavao Alija ibn Taliba. Bara je živio u Kufi a preselio je 71 godinu nakon hidžre


-BarakAllah ; (arap.) 'Allah te blagoslovio', uzrečica


-Barrah ; (arap.) pobožan


-Baši-Bozuk ; (tur.) izraz koji znači “bez vođe”, “neovisan”. Izvorno se koristio za muškarce muslimane koji nisu pridruženi ni jednom vojnom redu da bi izraz s vremenom značio “civilni” te su civili dobrovoljci u vojnim phodima zvani i “baši bozuk askeri”


-Batanci (Batanijci) ; (arap.) određene grupacije koje vjeruju da Kur’an ima vanjsko i skriveno značenje


-Batil ; (arap.) poništeno


-Bazar ; (perz.) trgovački centar


-Bedel ; zamjena, substitucija


-Bedr ; (arap.) Mjesto koje se nalazi oko 150 km južno od grada Medine. Na ovom se mjestu održala prva velika bitka u historiji islama, a sukobili su se muslimanska vojska predvođena Poslanikom s.a.v.s. i mnogobošci iz plemena Kurejš. Bitka je okončana velikom pobjedom muslimana.


-Beg (Bej) ; (tur.) titula čije značenje varira od društva u kojem je korištena; vođa, zapovjednik, gospodin, plemeniti


-Beglerbeg ; (tur.) beg begova (pogledati Beg)


-Behira ; (arap.) ženka kamile koje su predislamski Arapi posvećivali ‘bogovima’ i puštali da neomentano pasu


-Beja (Bejat) ; (arap.) Obećanje, zakletva koju stanovništvo daje imamu ili muslimanskom vladaru u kojem mu se obavezuju na poslušnost u skladu sa islamskim propisima


-Bejheki ; (arap.) Jedan od priznatih muhadisa (pogledati ‘Muhadis’)


-Bejtullah ; (arap.) Allahova kuća, učestao naziv za džamiju i mjesto u kojem se vrše muslimanski obredi; 'beit' u doslovnom prevodu znaci kuća


-Bejt ul Makdis ; (arap.) čuvena džamija u Jerusalemu, koja je istaknuta kao treće sveto mjesto po važnosti. Na prvom mjestu je El-Mesdžid El-Haram u Mekki, a na drugom Poslanikova s.a.v.s. džamija u Medini.


-Bejt ul Midres ; (arap.) mjesto u Medini, ranije je ovo mjesto bilo jevrejski centar


-Bektašije ; šiitska sekta koja javno nastupa pod plaštom sufizma a koja je sačuvala mnogo predislamskih i heretičkih elemenata. Njihov odnos prema islamu je obilježen zanemarivanjem islamskih dužnosti, kao što je obavezna molitva.


-Bekare ; (arap.) Krava, druga po redu sura u Kur’anu se zove ‘Bekare’


-Beledija ; (tur.) opština, izraz koji je tokom ‘tanzimat’ reforme nametnut da se označi opštinska ustanova evropskog tipa, nasuprot tada postojećim formama gradske organizacije.


-Benu El Asfar ; (arap.) Bizantinci


-Berat ; (tur.) riječ arapskog porijekla koja je u vrijeme hilafeta označavala određeni tip naredbe koju je izdavao sultan.


-Berberi ; skup plemena koja naseljavaju područje sjeverne Afrike a koja su u tijelu muslimana izolovanim načinom uređenja zajednice, sačuvala svoj etnički identitet


-Bereket ; (arap.) božiji blagoslov koji rezultira materijalnim ili duševnim obiljem


-Bida, Bidat ; (arap.) pogrešna ili bilo koja novouvedena praksa u ibadet ili vjeru uopšte.


-Bilal ibn Rebah ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. Bilal je bio crnac iz Abisinije koji je bio u ropstvu i zbog primanja islama podvrgnut mukama. Ebu Bekr es Sidik ga je oslobodio ropstva plativši za njegovu slobodu. Bilal je bio uz Poslanika a.s. a pratio ga je i u svim bitkama koje je Poslanik a.s. vodio. Poznat je po nazivu ‘Poslanikov mujezin’ a Muhammed a.s. ga je pobratimio sa Ebu Ubejde ibn Džerehom. Preselio je u pohodu na Siriju 20 godina nakon hidžre


-Binbaša ; (tur.) oficir koji pod svojom komandom ima hiljadu vojnika; oficirski čin u osmanlijskoj vojsci hilafeta


-Bint Labin ; (arap.) dvogodišnja kamila, ženka


-Bint Makhad ; (arap.) jednogodišnja kamila, ženka


-Birgevi ; (Birgivi, Birgili.) Mehmed Ibn Pir Ali, turski učenjak. Rođen u Balikesiru god. 1522. Poznat je po svom beskompromisnom stavu prema inovacijama u vjeri a zbog njegovog ukazivanja na greške vladara, poređen je i sa Ibn Tejmijom. Risale, koje je posvetio činjenici da je haram (zabranjeno) poučavati Kur’an za platu ili prihvatiti plaćanje za ma koji čin pobožnosti, dovelo ga je u spor sa učenim ljudima njegovog doba.


-Biruni ; (Al Hvarizmi.) Ebu Rejhan Muhammed Ibn Ahmed Al Biruni, jedan od največih učenjaka islamske istorije. Rođen je god. 973 u glavnom gradu Hvarizma, područje delte Amu Darje. Upućen u matematiku, astronomiju, fiziku , on se isticao i kao zemljopisac i historičar.


-Bismila (Bismillah) ; (arap.) 'u ime Boga'; formula koju muslimani izgovaraju kada započinju dozvoljene ili naređene radnje


-Bostan ; (perz.) vrt, bašta


-Buad ; (arap.) mjesto oko dvije milje udaljeno od Medine na kojem se u predislamsko vrijeme održala bitka između ensarijskih plemena El-Evs i El-Hazredž


-Buhari (Buharija) ; učenjak koji je skupljao predaje iz Muhamedovog a.s. života. Njegova zbirka na kojoj je radio 16 godina, sadrži 7.397 predaja.


-Buljuk ; (tur.) dio, sekcija, grupa


-Burak ; (arap.) životinja manja od magarca, a veća od konja, na kojoj je Poslanik s.a.v.s. obavio Miradž (uzdignuće na nebo)


-Burda, Burd ; (arap.) crna, četvrtasta, uska vunena tkanina koja se danju koristila kao ogrtač a noću kao pokrivač


-Burejde ibn Husajb ; (arap.) ashab (drug) Muhammeda a.s. čiji je nadimak bio Ebu Sahl. Živio je u Medini i Basri a preselio je tokom vojnog pohoda na Horasan, 63 godine nakon hidžre


-Burnus ; (arap.) ogrtač sa kapuljačom


-Burud ; (arap.) množina od riječi 'Barid' , a znači šesnaest farsekha (Farsekh – udaljenost od tri milje)

Č

-Čauš ; (tur.) podoficirski čin u osmanlijskoj vojsci hilafeta koji odgovara činu narednika u europskom modelu vojnog uređenja.


-Čelebi ; (tur.) pisar, pjesnik, učenjak, školovana osoba, čitač


-Čift ; (tur.) par; riječ je takođe upotrebljavana za označavanje površine koja može biti obrađena s parom volova (60-150 dunuma)


-Čift-resmi ; (tur.) porez u osmanlijskom uređenju hilafeta koji jeplaćao svaki muslimanski seljak a koji posjeduje jedan ‘čift’


-Čiftlik ; (tur.) izraz koji se koristio za poljoprivredno dobro. U bosanskom jeziku je riječ preinačena u čitluk, čifluk


-Čista braća ; (Ihvan es Safa’a) ogranak sekte Ismailija koje je počelo s djelovanjem još u desetom vijeku gregorijanskog kalendara. Priznavali su ispravnost svih religija i filozofija te u svoja učenja usvajali dosta elemenata grčke filozofije kao i židovskog i kršćanskog učenja.


-Čitluk ; (tur.) pogledati ‘Čiftlik’

(1)